"केन्द्रीय व्यवसायिक क्षेत्र": अवतरणों में अंतर
रोहित रावत (वार्ता | योगदान) नया पृष्ठ: '''केन्द्रीय व्यापार क्षेत्र''' किसी नगर का प्रमुख व्यवसायिक क्षेत... |
रोहित रावत (वार्ता | योगदान) No edit summary |
||
पंक्ति 15: | पंक्ति 15: | ||
* सार्वजनिक परिवहन की अच्छी सुविधा जो इसे अन्य नगर क्षेत्रों से जोड़े। |
* सार्वजनिक परिवहन की अच्छी सुविधा जो इसे अन्य नगर क्षेत्रों से जोड़े। |
||
* सघन यातायात। |
* सघन यातायात। |
||
==नगर-केन्द्र== |
|||
{{मुख्य|केन्द्रीय व्यवसायिक क्षेत्रों की सूची}} |
|||
===अफ़्रीका=== |
|||
*{{flagicon|नाइजीरिया}} [[लागोस द्वीप]] ([[लागोस]], [[नाइजीरिया]]) |
|||
*{{flagicon|मिस्र}} डाउनटाउन काहिरा ([[काहिरा]], [[मिस्र]]) |
|||
*{{flagicon|दक्षिण अफ़्रीका}} सेञ्चुरी सिटी ([[केप टाउन]], [[दक्षिण अफ़्रीका]]) |
|||
===उत्तर अमेरिका=== |
|||
*{{flagicon|कनाडा}} डाउनटाउन टोरण्टो, मिड्टाउन टोरण्टो, नॉर्थ यॉर्क सेण्टर ([[टोरण्टो]], [[कनाडा]]) |
|||
*{{flagicon|मेक्सिको}} पासियो दे ला रिफ़ॉरमा, साण्टा फ़ी ([[मेक्सिको नगर]], [[मेक्सिको]]) |
|||
*{{flagicon|संयुक्त राज्य अमेरिका}} मिड्टाउन मैन्हैटन, लोअर मैन्हैटन, डाउनटाउन ब्रुक्लिन ([[न्यूयॉर्क नगर]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]) |
|||
===एशिया=== |
|||
*{{flagicon|चीनी जनवादी गणराज्य}} [[बुण्ड]], लुजियाज़ुई, हांग्पू जिला ([[शंघाई]], [[चीनी जनवादी गणराज्य]]) |
|||
*{{flagicon|जापान}} मारूनोउची, निहोनबाशी, नीशी-शिन्जूकू ([[टोक्यो]], [[जापान]]) |
|||
*{{flagicon|दक्षिण कोरिया}} जूंग-गू, गांग्नम-गू, यिओउइदो ([[सियोल]], [[दक्षिण कोरिया]]) |
|||
===ओशिआनिया=== |
|||
*{{flagicon|ऑस्ट्रेलिया}} एडिलेड सीबीडी ([[एडिलेड]], [[ऑस्ट्रेलिया]]) |
|||
*{{flagicon|ऑस्ट्रेलिया}} सिडनी सीबीडी ([[सिडनी]], [[ऑस्ट्रेलिया]]) |
|||
*{{flagicon|न्यूज़ीलैण्ड}} ऑक्लैण्ड सीबीडी ([[ऑक्लैण्ड]], [[न्यूज़ीलैण्ड]]) |
|||
===दक्षिण अमेरिका=== |
|||
*{{flagicon|अर्जेण्टीना}} प्यूर्टो मैडेरो, ब्यूनस आयर्स सीबीडी ([[ब्यूनस आयर्स]], [[अर्जेण्टीना]]) |
|||
*{{flagicon|चिली}} सैण्टियागो सैण्ट्रो, प्रॉविदेन्सिया एवेन्यू ([[सैण्टियागो]], [[चिली]]) |
|||
*{{flagicon|ब्राज़ील}} सेन्त्रो फ़िनान्सियेरो दो रियो ([[रियो डि जेनेरो]], [[ब्राज़ील]]) |
|||
===यूरोप=== |
|||
*{{flagicon|जर्मनी}} इनेनश्टात ([[फ़्रैंकफ़र्ट]], [[जर्मनी]]) |
|||
*{{flagicon|फ़्रान्स}} ला दिफ़ोन्स ([[पेरिस]], [[फ़्रान्स]]) |
|||
*{{flagicon|संयुक्त राजशाही}} सिटी ऑफ़ लन्दन और कैनेरी व्हार्फ़ ([[लन्दन]], [[संयुक्त राजशाही]]) |
|||
[[श्रेणी:नगर]] |
[[श्रेणी:नगर]] |
06:52, 28 मार्च 2011 का अवतरण
केन्द्रीय व्यापार क्षेत्र किसी नगर का प्रमुख व्यवसायिक क्षेत्र होता है और बहुत बार यह भौगोलिक रूप से भी नगर के मध्य भाग में होता है। इस परिभाषी-शब्द का उपयोग मुख्यतः अंग्रेज़ी भाषी देशों में किया जाता है, जहां यह इस बात को बतलाने के लिए प्रयुक्त होता है कि किसी नगर का सबसे प्रमुख व्यवसायिक क्षेत्र कहां पर है या कौनसा है। अंग्रेज़ी में इसे सैण्ट्रल बिज़्निस डिस्ट्रिक्ट (सीबीडी) कहते है। हिन्दी में आमतौर पर नगर-केन्द्र या व्यवसायिक केन्द्र कह दिया जाता है।
परिभाषा
सीबीडी किसी नगर का मध्य क्षेत्र होता है जहां व्यापारिक और व्यवसायिक प्रतिष्ठानों की सघनता होती है। नगर केन्द्र पद का उपयोग भी सीबीडी के समान ही होता है और दोनों यह इंगित करते हैं कि नगर के किस भाग में व्यवसायिक प्रतिष्ठानों की सघनता अन्य भागों से अधिक है। सीबीडी या नगर-केन्द्र में ऊँची इमारतों की सघनता भी प्रायः अन्य क्षेत्रों से अधिक होती है।
विशेषताएं
नगर-केन्द्र या सीबीडी कहलाने के लिए निम्नलिखित विशेषताएं होनी चाहिए:
- बड़े सार्वजनिक भवन जैसे पुस्तकालय, थियेटर, रेलवे स्टेशन, टाउनहॉल इत्यादि।
- बड़ी-बड़ी दुकानें।
- कम आवासीय क्षेत्र लेकिन होटलों, अतिथिगृहों इत्यादि की बहुलता।
- उद्योग-कारखानें बहुत कम या बिल्कुल नहीं।
- वितीय, व्यवसायिक, और व्यापारिक प्रतिष्ठानों की बहुलता।
- नगर के अन्य क्षेत्रों से अधिक ऊँचे और बड़े बहुतलीय भवन।
- (बहुधा) नगर का भौगोलिक मध्य भाग।
- सार्वजनिक परिवहन की अच्छी सुविधा जो इसे अन्य नगर क्षेत्रों से जोड़े।
- सघन यातायात।
नगर-केन्द्र
अफ़्रीका
- लागोस द्वीप (लागोस, नाइजीरिया)
- डाउनटाउन काहिरा (काहिरा, मिस्र)
- सेञ्चुरी सिटी (केप टाउन, दक्षिण अफ़्रीका)
उत्तर अमेरिका
- डाउनटाउन टोरण्टो, मिड्टाउन टोरण्टो, नॉर्थ यॉर्क सेण्टर (टोरण्टो, कनाडा)
- पासियो दे ला रिफ़ॉरमा, साण्टा फ़ी (मेक्सिको नगर, मेक्सिको)
- मिड्टाउन मैन्हैटन, लोअर मैन्हैटन, डाउनटाउन ब्रुक्लिन (न्यूयॉर्क नगर, संयुक्त राज्य अमेरिका)
एशिया
- बुण्ड, लुजियाज़ुई, हांग्पू जिला (शंघाई, चीनी जनवादी गणराज्य)
- मारूनोउची, निहोनबाशी, नीशी-शिन्जूकू (टोक्यो, जापान)
- जूंग-गू, गांग्नम-गू, यिओउइदो (सियोल, दक्षिण कोरिया)
ओशिआनिया
- एडिलेड सीबीडी (एडिलेड, ऑस्ट्रेलिया)
- सिडनी सीबीडी (सिडनी, ऑस्ट्रेलिया)
- ऑक्लैण्ड सीबीडी (ऑक्लैण्ड, न्यूज़ीलैण्ड)
दक्षिण अमेरिका
- प्यूर्टो मैडेरो, ब्यूनस आयर्स सीबीडी (ब्यूनस आयर्स, अर्जेण्टीना)
- सैण्टियागो सैण्ट्रो, प्रॉविदेन्सिया एवेन्यू (सैण्टियागो, चिली)
- सेन्त्रो फ़िनान्सियेरो दो रियो (रियो डि जेनेरो, ब्राज़ील)
यूरोप
- इनेनश्टात (फ़्रैंकफ़र्ट, जर्मनी)
- ला दिफ़ोन्स (पेरिस, फ़्रान्स)
- सिटी ऑफ़ लन्दन और कैनेरी व्हार्फ़ (लन्दन, संयुक्त राजशाही)