नियम

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से

योग के सन्दर्भ में, स्वस्थ जीवन, आध्यात्मिक ज्ञान, तथा मोक्ष की प्राप्ति के लिये आवश्यक आदतों एवं क्रियाकलापों को नियम कहते हैं।

महर्षि पतंजलि द्वारा योगसूत्र में वर्णित पाँच नियम-
  1. शौच
  2. सन्तोष
  3. तपस
  4. स्वाध्याय
  5. ईश्वरप्रणिधान
हठयोगप्रदीपिका में वर्णित दस नियम-
  1. तपस
  2. सन्तोष
  3. आस्तिक्य
  4. दान
  5. ईश्वरपूजन
  6. सिद्धान्तवाक्यश्रवण
  7. हृ
  8. मति
  9. जाप
  10. हुत