वाटरलू का युद्ध

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
वाटरलू का युद्ध
नेपोलियन के युद्ध का भाग

वाटरलू की लड़ाई, विलियम सैडलर द्वारा निर्मित
तिथि 18 जुन 1815
स्थान वाटरलू, उस समय के नीदरलैण्ड, वर्तमान में बेल्जियम; 15 कि॰मी॰ (9.3 मील) ब्रुसेल्स के दक्षिण में
50°40′48″N 4°24′43″E / 50.680°N 4.412°E / 50.680; 4.412निर्देशांक: 50°40′48″N 4°24′43″E / 50.680°N 4.412°E / 50.680; 4.412
परिणाम गठबंधन की निर्णायक जीत
योद्धा
साँचा:Country data प्रथम फ्रांसीसी साम्राज्य सातवाँ गठबंधन:
सेनानायक
साँचा:देश आँकड़े प्रथम फ्रांसीसी साम्राज्य नेपोलियन बोनापार्ट ग्रेट ब्रिटेन और आयरलैंड का यूनाइटेड किंगडम ड्युक ऑफ वेलिंगटन
साँचा:देश आँकड़े प्रशिया गेभार्ड लेबेरेक्ट वॉन ब्लूचर
शक्ति/क्षमता
कुल: 73,000[1]
  • 50,700 पैदलसेना
  • 14,390 घुड़सवार
  • 8,050 तोपखाने
  • 252 बन्दुकें
कुल: 118,000
आंग्ल-सहयोगी: 68,000[2][3]
  • यूनाइटेड किंगडम: 25,000 ब्रिटिश और 6,000 राजा की जर्मन सेना
  • नीदरलैण्ड: 17,000
  • हनोवर: 11,000
  • ब्रंसविक: 6,000
  • नासाउ: 3,000[4]
  • 156 बन्दुकें[5]

प्रशियन: 50,000[6]

मृत्यु एवं हानि
कुल: 41,000
  • 24,000 से 26,000 जनहानि, जिनमें 6,000 से 7,000 बंदी शामिल[7]
  • 15,000 लापता[8]
कुल: 24,000
आंग्ल-सहयोगी: 17,000
  • 3,500 मृत
  • 10,200 घायल
  • 3,300 लापता[9]

प्रशियन: 7,000

  • 1,200 मृत
  • 4,400 घायल
  • 1,400 लापता[9]

वाटरलू का युद्ध 18 जून 1815 में लड़ा गया था। नेपोलियन का ये अन्तिम युद्ध था एक तरफ फ्रांस था तो दूसरी तरफ ब्रिटेन, रूस, प्रशा, आस्ट्रिया, हंगरी की सेना थी। युद्ध में हारने के बाद नेपोलियन ने आत्म्सर्पण कर दिया था। मित्र राष्ट्रों ने उसे कैदी के रूप में सेंट हैलेना नामक टापू पर भेज दिया जहाँ 52 वर्षों की आयु में 1821 ई. में उसकी मृत्यु हो गई।



  1. Hofschröer 1999, पृ॰प॰ 68–69.
  2. Hofschröer 1999, पृष्ठ 61 cites Siborne's numbers.
  3. Hamilton-Williams 1994, पृष्ठ 256 gives 168,000.
  4. Barbero 2005, पृ॰प॰ 75–76.
  5. Hamilton-Williams 1994, पृ॰ 256.
  6. Chesney 1874, पृ॰ 4.
  7. Barbero 2006, पृ॰ 312.
  8. Barbero 2005, पृ॰ 420.
  9. Barbero 2005, पृ॰ 419.