विश्व के सर्वोच्च पर्वतों की सूची

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से

पृथ्वी पर कम-से-कम 109 पर्वत हैं जिनकि ऊँचाई समुद्रतल से 7,200 मीटर (23,622 फ़ुट) से अधिक है। इनमें से अधिकांश भारतीय उपमहाद्वीप और तिब्बत की सीमा पर स्थित हैं, और कुछ मध्य एशिया में हैं। इस सूचि में केवल ऐसे ही शिखर सम्मिलित हैं जिन्हें अकेला खड़ा पर्वत माना जा सकता है, यानि एक ही पर्वत के अलग-अलग शिखरों को नहीं गिना गया है।

भौगोलिक वितरण[संपादित करें]

इस सूची के अधिकांश पर्वत हिमालय और काराकोरम शृंखलाओं में हैं, जो भारतीय उपमहाद्वीप से उत्तर में और तिब्बत के पठार से दक्षिण व पश्चिम में स्थित हैं। विश्व के सभी 7,000 मी॰ (23,000 फीट) पर्वत एशियाके मध्य में स्थित हैं। यह सभी एक आयत (रेक्टैंगल) में हैं जो पश्चिम में पाक-अफ़्ग़ान सीमा-स्थित नोशक पर्वत (7,492 मी॰ या 24,580 फीट), उत्तर में किर्गिज़-शिंजियांग सीमा-स्थित जेन्गिश चोकुसु (7,439 मी॰ या 24,406 फीट), पूर्व में सिचुआन-स्थित मिन्या कोन्का (उर्फ़ गोंगा शान, 7,556 मी॰ या 24,790 फीट) और दक्षिण में भारत-नेपाल सीमा-स्थित काब्रु पर्वत (7,412 मी॰ या 24,318 फीट) से परिभाषित होता है।[1]

एशिया महाद्वीप से बाहर स्थित सबसे ऊँचा पर्वत अकोंकागुआ (6,962 मी॰ या 22,841 फीट) है, जो दक्षिण अमेरिका की ऐन्डीस पर्वतमाला में खड़ा है और जिसे 500 मी॰ या 1,640 फीट से अधिक उभरे उग्र शिखरों की एक आधिकारिक सूची विश्व का 189वाँ सबसे ऊँचा शिखर बताती है (इस परिभाषा में एक पर्वत के एक से अधिक शिखर सम्भव हैं)।[2]

सर्वोच्च पर्वतों के स्थान नीचे दिखाए एशिया के चित्रों में देखे जा सकते हैं। संख्याएँ सूची में स्थान अंकित करती हैं। पाठन-सरलता के लिए, ऊँचे पर्वतों के पास स्थित उनसे निचले पर्वत नहीं अंकित करे गए हैं। सबसे अधिक पर्वत-घनत्व वाले क्षेत्रों को अलग डब्बों में दिखाया गया है।

सर्वोच्च शिखरों का मिश्रित मानचित्र
हिन्दू कुश व काराकोरम के पर्वत
नेपाल हिमालय के पर्वत

सूची[संपादित करें]

पद पर्वत ऊँचाई[3] उदग्रता
(मीटर)[4]
शृंख्ला निर्देशांक[5] पितृपर्वत
[6]
प्रथम
आरोहण
कुल आरोहण
(असफल प्रयास)
bef. 2004[7]
देश
(विवद
आइटैलिक में)
मीटर फ़ुट
1 एवरेस्ट पर्वत /
सगरमाथा /
चोमोलुंगमा
8,850[8] 29,035 8,848 महालंगूर हिमालय 27°59′17″N 86°55′31″E / 27.98806°N 86.92528°E / 27.98806; 86.92528 कोई नहीं 1953 >>145 (121) नेपाल • चीन
2 के२ / चोगिर /
गोडविन आउस्टेन
8,611 28,251 4,017 बाल्तोरो काराकोरम 35°52′53″N 76°30′48″E / 35.88139°N 76.51333°E / 35.88139; 76.51333 एवरेस्ट पर्वत[9] 1954 45 (44) भारत[dp 1] • चीन[dp 2]
3 कंचनजंघा 8,586 28,169 3,922 कंचनजंघा हिमालय 27°42′12″N 88°08′51″E / 27.70333°N 88.14750°E / 27.70333; 88.14750 * एवरेस्ट पर्वत 1955 38 (24) भारत • नेपाल
4 ल्होत्से 8,516 27,940 610 महालंगूर हिमालय 27°57′42″N 86°55′59″E / 27.96167°N 86.93306°E / 27.96167; 86.93306 एवरेस्ट पर्वत 1956 26 (26) नेपाल • चीन
5 मकालू 8,485 27,838 2,386 महालंगूर हिमालय 27°53′23″N 87°05′20″E / 27.88972°N 87.08889°E / 27.88972; 87.08889 एवरेस्ट पर्वत 1955 45 (52) नेपाल • चीन
6 चोयु [10] 8,188 26,864 2,340 महालंगूर हिमालय 28°05′39″N 86°39′39″E / 28.09417°N 86.66083°E / 28.09417; 86.66083 एवरेस्ट पर्वत 1954 79 (28) नेपाल • चीन
7 धौलागिरी १ 8,167 26,795 3,357 धौलागिरी हिमालय 28°41′48″N 83°29′35″E / 28.69667°N 83.49306°E / 28.69667; 83.49306 के२ 1960 51 (39) नेपाल
8 मनास्लु 8,163 26,781 3,092 मनास्लु हिमालय 28°33′00″N 84°33′35″E / 28.55000°N 84.55972°E / 28.55000; 84.55972 चोयु 1956 49 (45) नेपाल
9 नंगा पर्वत 8,126 26,660 4,608 नंगा पर्वत हिमालय 35°14′14″N 74°35′21″E / 35.23722°N 74.58917°E / 35.23722; 74.58917 धौलागिरी 1953 52 (67) पाकिस्तान[dp 1]
10 अन्नपूर्णा १ 8,091 26,545 2,984 अन्नपूर्णा हिमालय 28°35′44″N 83°49′13″E / 28.59556°N 83.82028°E / 28.59556; 83.82028 चोयु 1950 36 (47) नेपाल
11 गाशरब्रुम १ /
छुपा पर्वत / के५
8,080 26,509 2,155 बाल्तोरो काराकोरम 35°43′28″N 76°41′47″E / 35.72444°N 76.69639°E / 35.72444; 76.69639 के२ 1958 31 (16) भारत[dp 1] • चीन[dp 2]
12 ब्रॉड पीक / के३ 8,051 26,414 1,701 बाल्तोरो काराकोरम 35°48′38″N 76°34′06″E / 35.81056°N 76.56833°E / 35.81056; 76.56833 गाशरब्रुम १ 1957 39 (19) पाकिस्तान[dp 1] • चीन[dp 2]
13 गाशरब्रुम २ / के४ 8,035 26,362 1,524 बाल्तोरो काराकोरम 35°45′28″N 76°39′12″E / 35.75778°N 76.65333°E / 35.75778; 76.65333 गाशरब्रुम १ 1956 54 (12) पाकिस्तान[dp 1] • चीन[dp 2]
14 शिशापांगमा / गोसाईन्थान 8,027 26,335 2,897 जुगल हिमालय 28°21′12″N 85°46′43″E / 28.35333°N 85.77861°E / 28.35333; 85.77861 चोयु 1964 43 (19) चीन
15 ग्याचुंगकांग 7,952 26,089 700 महालंगूर हिमालय 28°05′53″N 86°44′42″E / 28.09806°N 86.74500°E / 28.09806; 86.74500 चोयु 1964 5 (3) नेपाल • चीन
110 गाशरब्रुम ३ 7,946 26,070 355 बाल्तोरो काराकोरम 35°45′33″N 76°38′30″E / 35.75917°N 76.64167°E / 35.75917; 76.64167 गाशरब्रुम २ 1975 2 (2) पाकिस्तान[dp 1] • चीन[dp 2]
16 अन्नपूर्णा २ 7,937 26,040 2,437 अन्नपूर्णा हिमालय 28°32′05″N 84°07′19″E / 28.53472°N 84.12194°E / 28.53472; 84.12194 अन्नपूर्णा १ 1960 6 (19) नेपाल
17 गाशरब्रुम ४ 7,932 26,024 715 बाल्तोरो काराकोरम 35°45′38″N 76°36′58″E / 35.76056°N 76.61611°E / 35.76056; 76.61611 गाशरब्रुम ३ 1958 4 (11) पाकिस्तान[dp 1]
18 हिमालचुली 7,893 25,896 1,633 मनास्लु हिमालय 28°26′12″N 84°38′23″E / 28.43667°N 84.63972°E / 28.43667; 84.63972 * मनास्लु 1960 6 (12) नेपाल
19 दिस्तग़िल सर 7,884 25,866 2,525 हिस्पर काराकोरम 36°19′33″N 75°11′16″E / 36.32583°N 75.18778°E / 36.32583; 75.18778 के२ 1960 3 (5) पाकिस्तान[dp 1]
20 गाडी चुली 7,871 25,823 1,020 मनास्लु हिमालय 28°30′12″N 84°34′00″E / 28.50333°N 84.56667°E / 28.50333; 84.56667 मनास्लु 1970 2 (6) नेपाल
111 नुब्त्से 7,864 25,801 319 महालंगूर हिमालय 27°58′03″N 86°53′13″E / 27.96750°N 86.88694°E / 27.96750; 86.88694 ल्होत्से 1961 5 (12) नेपाल
21 खुनयंग छिश 7,823 25,666 1,765 हिस्पर काराकोरम 36°12′19″N 75°12′28″E / 36.20528°N 75.20778°E / 36.20528; 75.20778 * दिस्तग़िल सर 1971 2 (6) पाकिस्तान[dp 1]
22 माशेरब्रुम / K1 7,821 25,659 2,457 माशेरब्रुम काराकोरम 35°38′28″N 76°18′21″E / 35.64111°N 76.30583°E / 35.64111; 76.30583 गाशरब्रुम १ 1960 4 (9) पाकिस्तान[dp 1]
23 नंदा देवी 7,816 25,643 3,139 गढ़वाल हिमालय 30°22′33″N 79°58′15″E / 30.37583°N 79.97083°E / 30.37583; 79.97083 धौलागिरी 1936 14 (12) भारत
24 चोमो लोन्ज़ो 7,804 25,604 590 महालंगूर हिमालय 27°55′50″N 87°06′28″E / 27.93056°N 87.10778°E / 27.93056; 87.10778 मकालू 1954 3 (1) चीन
25 बातूरा सर 7,795 25,574 3,118 बातूरा काराकोरम 36°30′37″N 74°31′21″E / 36.51028°N 74.52250°E / 36.51028; 74.52250 दिस्तग़िल सर 1976 4 (6) पाकिस्तान[dp 1]
26 कनजुत सर 7,790 25,558 1,690 हिस्पर काराकोरम 36°12′20″N 75°25′01″E / 36.20556°N 75.41694°E / 36.20556; 75.41694 खुनयंग छिश 1959 2 (1) पाकिस्तान[dp 1]
27 राकापोशी 7,788 25,551 2,818 लद्दाख पर्वत श्रेणी 36°08′33″N 74°29′22″E / 36.14250°N 74.48944°E / 36.14250; 74.48944 खुनयंग छिश 1958 8 (13) पाकिस्तान[dp 1]
28 नमचा बरवा 7,782 25,531 4,106 असम हिमालय 29°37′52″N 95°03′19″E / 29.63111°N 95.05528°E / 29.63111; 95.05528 कंचनजंघा 1992 1 (2) चीन
29 कामेत 7,756 25,446 2,825 गढ़वाल हिमालय 30°55′12″N 79°35′30″E / 30.92000°N 79.59167°E / 30.92000; 79.59167 * नंदा देवी 1931 23 (14) भारत
30 धौलागिरी २ 7,751 25,430 2,396 धौलागिरी हिमालय 28°45′46″N 83°23′18″E / 28.76278°N 83.38833°E / 28.76278; 83.38833 धौलागिरी 1971 4 (11) नेपाल
31 साल्तोरो कांगरी / के१० 7,742 25,400 2,160 साल्तोरो काराकोरम 35°23′57″N 76°50′53″E / 35.39917°N 76.84806°E / 35.39917; 76.84806 * गाशरब्रुम १ 1962 2 (1) भारत • पाकिस्तान[dp 1][dp 3]
32 कुम्भकर्ण / जन्नू 7,711 25,299 1,036 कंचनजंघा हिमालय 27°40′56″N 88°02′40″E / 27.68222°N 88.04444°E / 27.68222; 88.04444 * कंचनजंघा 1962 17 (12) नेपाल
33 तिरिच मीर 7,708 25,289 3,910 हिन्दू कुश 36°15′19″N 71°50′30″E / 36.25528°N 71.84167°E / 36.25528; 71.84167 * बातूरा सर 1950 20 (11) पाकिस्तान
112 फोला गंगचेन 7,703 25,272 430 लांगटांग हिमालय 28°21′18″N 85°48′35″E / 28.35500°N 85.80972°E / 28.35500; 85.80972 शिशापांगमा 1981 1 (0) चीन
34 गुरला मन्धाता 7,694 25,243 2,788 नालाकंकर हिमालय 30°26′19″N 81°17′48″E / 30.43861°N 81.29667°E / 30.43861; 81.29667 धौलागिरी 1985 6 (4) चीन
35 ससेर कांगरी १ / के२२ 7,672 25,171 2,304 ससेर काराकोरम 34°52′00″N 77°45′09″E / 34.86667°N 77.75250°E / 34.86667; 77.75250 गाशरब्रुम १ 1973 6 (4) भारत
36 चोगोलीसा 7,665 25,148 1,624 माशेरब्रुम काराकोरम 35°36′47″N 76°34′29″E / 35.61306°N 76.57472°E / 35.61306; 76.57472 माशेरब्रुम 1975 4 (2) पाकिस्तान[dp 1]
113 धौलागिरी ४ 7,661 25,135 469 धौलागिरी हिमालय 28°44′09″N 83°18′55″E / 28.73583°N 83.31528°E / 28.73583; 83.31528 धौलागिरी २ 1975 2 (10) नेपाल
37 कोंगुर ताग़ 7,649 25,095 3,585 कोंगुर ताग़ (पर्वी पामीर) 38°35′36″N 75°18′48″E / 38.59333°N 75.31333°E / 38.59333; 75.31333 दिस्तग़िल सर 1981 2 (4) चीन
114 धौलागिरी ५ 7,618 24,993 340 धौलागिरी हिमालय 28°44′02″N 83°21′41″E / 28.73389°N 83.36139°E / 28.73389; 83.36139 * धौलागिरी ४ 1975 2 (3) नेपाल
38 शिस्पर 7,611 24,970 1,240 बातूरा काराकोरम 36°26′26″N 74°40′51″E / 36.44056°N 74.68083°E / 36.44056; 74.68083 बातूरा सर 1974 3 (1) पाकिस्तान[dp 1]
39 त्रिवोर 7,577 24,859 980 हिस्पर काराकोरम 36°17′15″N 75°05′06″E / 36.28750°N 75.08500°E / 36.28750; 75.08500 * दिस्तग़िल सर 1960 2 (5) पाकिस्तान[dp 1]
40 गंगखर पुनसुम 7,570 24,836 2,995 कुला कांगरी हिमालय 28°02′50″N 90°27′19″E / 28.04722°N 90.45528°E / 28.04722; 90.45528 * कंचनजंघा unclimbed 0 (3) भूटान • चीन
41 मिन्या कोन्का /
गोंगा शान
7,556 24,790 3,642 हेंगदुआन पहाड़ियाँ 29°35′43″N 101°52′47″E / 29.59528°N 101.87972°E / 29.59528; 101.87972 एवरेस्ट पर्वत 1932 6 (7) चीन
42 अन्नपूर्णा ३ 7,555 24,787 703 अन्नपूर्णा हिमालय 28°35′06″N 83°59′24″E / 28.58500°N 83.99000°E / 28.58500; 83.99000 अन्नपूर्णा १ 1961 10 (17) नेपाल
43 मुज़ताग़ अता 7,546 24,757 2,735 मुज़ताग़ अता (पूर्वी पामीर) 38°16′33″N 75°06′58″E / 38.27583°N 75.11611°E / 38.27583; 75.11611 कोंगुर ताग़ 1956 Many चीन
44 स्क्यांग कांगरी 7,545 24,754 1,085 बाल्तोरो काराकोरम 35°55′35″N 76°34′03″E / 35.92639°N 76.56750°E / 35.92639; 76.56750 के२ 1976 1 (2) पाकिस्तान[dp 1] • चीन[dp 2]
45 चंग्त्से 7,543 24,747 520 महालंगूर हिमालय 28°01′29″N 86°54′51″E / 28.02472°N 86.91417°E / 28.02472; 86.91417 एवरेस्ट पर्वत 1982 9 (9) चीन
46 कुला कांगरी 7,538 24,731 1,650 कुला कांगरी हिमालय 28°13′37″N 90°36′59″E / 28.22694°N 90.61639°E / 28.22694; 90.61639 गंगखर पुनसुम 1986 3 (2) चीन( • भूटान)[dp 4]
47 कोंगुर तिउबे 7,530 24,705 840 कोंगुर ताग़ (पूर्वी पामीर) 38°36′57″N 75°11′45″E / 38.61583°N 75.19583°E / 38.61583; 75.19583 कोंगुर ताग़ 1956 2 (3) चीन
48 मामोस्तोंग कांगरी 7,516 24,659 1,803 रिमो काराकोरम 35°08′31″N 77°34′39″E / 35.14194°N 77.57750°E / 35.14194; 77.57750 गाशरब्रुम १ 1984 5 (0) भारत
49 ससेर कांगरी २ पूर्व 7,513 24,649 1,450 ससेर काराकोरम 34°48′17″N 77°48′24″E / 34.80472°N 77.80667°E / 34.80472; 77.80667 ससेर कांगरी 2011 0 (0)[11] भारत
50 इस्माइल सामानी पर्वत 7,495 24,590 3,402 पामीर 38°56′35″N 72°00′57″E / 38.94306°N 72.01583°E / 38.94306; 72.01583 मुज़ताग़ अता 1933 ताजिकिस्तान
51 ससेर कांगरी 7,495 24,590 850 ससेर काराकोरम 34°50′44″N 77°47′06″E / 34.84556°N 77.78500°E / 34.84556; 77.78500 ससेर कांगरी 1986 1 (0) भारत
52 नोशक 7,492 24,580 2,024 हिन्दू कुश 36°25′56″N 71°49′43″E / 36.43222°N 71.82861°E / 36.43222; 71.82861 तिरिच मीर 1960 33 (3) अफ़्ग़ानिस्तान • पाकिस्तान
53 पुमरी छिश 7,492 24,580 890 हिस्पर काराकोरम 36°12′41″N 75°15′01″E / 36.21139°N 75.25028°E / 36.21139; 75.25028 खुनयंग छिश 1979 1 (2) पाकिस्तान[dp 1]
54 पसू सर 7,476 24,528 645 बातूरा काराकोरम 36°29′16″N 74°35′16″E / 36.48778°N 74.58778°E / 36.48778; 74.58778 बातूरा सर 1994 1 (0) पाकिस्तान[dp 1]
55 युकशिन गर्दन सर 7,469 24,505 1,313 हिस्पर काराकोरम 36°15′04″N 75°22′29″E / 36.25111°N 75.37472°E / 36.25111; 75.37472 पुमरी छिश 1984 4 (1) पाकिस्तान[dp 1]
56 तेरम कांगरी 7,462 24,482 1,702 सियाचिन काराकोरम 35°34′48″N 77°04′42″E / 35.58000°N 77.07833°E / 35.58000; 77.07833 गाशरब्रुम १ 1975 2 (0) भारत • चीन[dp 2][dp 3]
57 जोंगसोंग पर्वत 7,462 24,482 1,298 कंचनजंघा हिमालय 27°52′54″N 88°08′09″E / 27.88167°N 88.13583°E / 27.88167; 88.13583 कंचनजंघा 1930 2 (3) भारत • चीन • नेपाल
58 मालूबितिंग 7,458 24,469 2,193 राकापोशी-हरामोश काराकोरम 36°00′12″N 74°52′31″E / 36.00333°N 74.87528°E / 36.00333; 74.87528 राकापोशी 1971 2 (6) पाकिस्तान[dp 1]
59 गंगापूर्णा 7,455 24,459 563 अन्नपूर्णा हिमालय 28°36′18″N 83°57′49″E / 28.60500°N 83.96361°E / 28.60500; 83.96361 अन्नपूर्णा ३ 1965 8 (13) नेपाल
60 जेन्गिश चोकुसु /
तोमुर / पीक पोबेदा
7,439 24,406 4,148 तियन शान 42°02′05″N 80°07′47″E / 42.03472°N 80.12972°E / 42.03472; 80.12972 इस्माइल सामानी पर्वत 1956 किर्गिज़स्तान • चीन
115 सुनन्दा देवी 7,434 24,390 260 गढ़वाल हिमालय 30°22′00″N 79°59′40″E / 30.36667°N 79.99444°E / 30.36667; 79.99444 नंदा देवी 1939 14 (12) भारत
61 के१२ 7,428 24,370 1,978 साल्तोरो काराकोरम 35°17′45″N 77°01′20″E / 35.29583°N 77.02222°E / 35.29583; 77.02222 साल्तोरो कांगरी 1974 4 (2) भारत[dp 3]
62 यांग्रा /
गणेश १
7,422 24,350 2,352 गणेश हिमालय 28°23′29″N 85°07′38″E / 28.39139°N 85.12722°E / 28.39139; 85.12722 मनास्लु 1955 1 (6) नेपाल • चीन
63 सिआ कांगरी 7,422 24,350 640 सियाचिन काराकोरम 35°39′48″N 76°45′42″E / 35.66333°N 76.76167°E / 35.66333; 76.76167 गाशरब्रुम १ 1934 6 (0) पाकिस्तान • भारत • चीन[dp 2][dp 3]
64 मोमहिल सर 7,414 24,324 980 हिस्पर काराकोरम 36°19′04″N 75°02′11″E / 36.31778°N 75.03639°E / 36.31778; 75.03639 * त्रिवोर 1964 2 (6) पाकिस्तान[dp 1]
65 काब्रु उत्तर 7,412 24,318 780 कंचनजंघा हिमालय 27°38′02″N 88°07′00″E / 27.63389°N 88.11667°E / 27.63389; 88.11667 कंचनजंघा 1994 1 (2)[12] भारत • नेपाल
66 स्किल ब्रुम 7,410 24,311 1,152 बाल्तोरो काराकोरम 35°51′03″N 76°25′43″E / 35.85083°N 76.42861°E / 35.85083; 76.42861 के२ 1957 2 (1) पाकिस्तान[dp 1]
67 हरामोश 7,409 24,308 2,277 राकापोशी-हरामोश काराकोरम 35°50′24″N 74°53′51″E / 35.84000°N 74.89750°E / 35.84000; 74.89750 मालूबितिंग 1958 4 (3) पाकिस्तान[dp 1]
68 इस्तोर-ओ-नल 7,403 24,288 1,040 हिन्दू कुश 36°22′32″N 71°53′54″E / 36.37556°N 71.89833°E / 36.37556; 71.89833 नोशक 1969 4 (5) पाकिस्तान
69 घेंट कांगरी 7,401 24,281 1,493 साल्तोरो काराकोरम 35°31′04″N 76°48′02″E / 35.51778°N 76.80056°E / 35.51778; 76.80056 साल्तोरो कांगरी 1961 4 (0) भारत • पाकिस्तान[dp 1][dp 3]
70 उल्तर सर 7,388 24,239 700 बातूरा काराकोरम 36°23′27″N 74°43′00″E / 36.39083°N 74.71667°E / 36.39083; 74.71667 शिस्पर 1996 2 (5) पाकिस्तान[dp 1]
71 रिमो १ 7,385 24,229 1,438 रिमो काराकोरम 35°21′18″N 77°22′08″E / 35.35500°N 77.36889°E / 35.35500; 77.36889 तेरम कांगरी 1988 1 (3) भारत[dp 5]
72 चुरेन हिमाल 7,385 24,229 600 धौलागिरी हिमालय 28°44′05″N 83°13′03″E / 28.73472°N 83.21750°E / 28.73472; 83.21750 धौलागिरी ४ 1970 3 (0) नेपाल
73 तेरम कांगरी ३ 7,382 24,219 520 सियाचिन काराकोरम 35°35′59″N 77°02′53″E / 35.59972°N 77.04806°E / 35.59972; 77.04806 तेरम कांगरी 1979 1 (0) भारत • चीन[dp 2][dp 3]
74 शेरपी कांगरी 7,380 24,213 1,000 साल्तोरो काराकोरम 35°27′58″N 76°46′53″E / 35.46611°N 76.78139°E / 35.46611; 76.78139 * घेंट कांगरी 1976 1 (1) भारत • पाकिस्तान[dp 1][dp 3]
75 लाबुचे कांग 7,367 24,170 1,957 लाबुचे हिमालय 28°18′15″N 86°21′03″E / 28.30417°N 86.35083°E / 28.30417; 86.35083 चोयु 1987 1 (0) चीन
76 कीरात चुली 7,362 24,153 1,168 कंचनजंघा हिमालय 27°47′16″N 88°11′43″E / 27.78778°N 88.19528°E / 27.78778; 88.19528 कंचनजंघा 1939 1 (6) भारत • नेपाल
116 अबी गामिन 7,355 24,131 217 गढ़वाल हिमालय 30°55′57″N 79°36′09″E / 30.93250°N 79.60250°E / 30.93250; 79.60250 कामेट 1950 17 (2) भारत • चीन
77 नंगपाइ गोसुम 7,350 24,114 500 महालंगूर हिमालय 28°04′24″N 86°36′51″E / 28.07333°N 86.61417°E / 28.07333; 86.61417 चोयु 1996 3 (1) नेपाल • चीन
117 गिम्मीगेला चुली / जुड़वे 7,350 24,114 432 कंचनजंघा हिमालय 27°44′27″N 88°09′31″E / 27.74083°N 88.15861°E / 27.74083; 88.15861 कंचनजंघा 1994 3 (1) भारत • नेपाल
78 सराग़रार 7,349 24,111 1,979 हिन्दू कुश 36°32′51″N 72°06′54″E / 36.54750°N 72.11500°E / 36.54750; 72.11500 नोशक 1959 2 (3) पाकिस्तान
79 जोमोल्हारी 7,326 24,035 2,077 जोमोल्हारी हिमालय 27°49′36″N 89°16′04″E / 27.82667°N 89.26778°E / 27.82667; 89.26778 * गंगखर पुनसुम 1937 4 (0) भूटान • चीन
80 चामलांग 7,321 24,019 1,240 महालंगूर हिमालय 27°46′30″N 86°58′47″E / 27.77500°N 86.97972°E / 27.77500; 86.97972 ल्होत्से 1961 7 (1) नेपाल
81 चोंग्तर कांगरी 7,315 23,999 1,300 बाल्तोरो काराकोरम 35°54′55″N 76°25′45″E / 35.91528°N 76.42917°E / 35.91528; 76.42917 स्किल ब्रुम 1994 1 (1) चीन[dp 2]
82 बाल्तोरो कांगरी 7,312 23,990 1,200 माशेरब्रुम काराकोरम 35°38′21″N 76°40′24″E / 35.63917°N 76.67333°E / 35.63917; 76.67333 चोगोलीसा 1976 1 (0) पाकिस्तान[dp 1]
83 सिगुअंग री 7,309 23,980 650 महालंगूर हिमालय 28°08′50″N 86°41′06″E / 28.14722°N 86.68500°E / 28.14722; 86.68500 चोयु 1989 2 (1) चीन
84 क्राउन पर्वत / हुआंग गुआन शान 7,295 23,934 1,919 वेस्म काराकोरम 36°06′24″N 76°12′21″E / 36.10667°N 76.20583°E / 36.10667; 76.20583 स्किल ब्रुम (के२) 1993 1 (3) चीन[dp 2]
85 ग्याला पेरी 7,294 23,930 2,942 असम हिमालय 29°48′52″N 94°58′07″E / 29.81444°N 94.96861°E / 29.81444; 94.96861 एवरेस्ट पर्वत 1986 1 (0) चीन
86 पोरोंग री 7,292 23,924 520 लांगटांग हिमालय 28°23′22″N 85°43′12″E / 28.38944°N 85.72000°E / 28.38944; 85.72000 शिशापांगमा 1982 5 (0) चीन
87 बाइंथा ब्राक / दानव 7,285 23,901 1,891 पनमाह काराकोरम 35°56′51″N 75°45′12″E / 35.94750°N 75.75333°E / 35.94750; 75.75333 * कनजुत सर 1977 3 (13) पाकिस्तान[dp 1]
88 युतमरु सर 7,283 23,894 620 हिस्पर काराकोरम 36°13′35″N 75°22′02″E / 36.22639°N 75.36722°E / 36.22639; 75.36722 युकशिन गर्दन सर 1980 1 (1) पाकिस्तान[dp 1]
89 के६ पर्वत (बल्तिस्तान पर्वत) 7,282 23,891 1,962 माशेरब्रुम काराकोरम 35°25′06″N 76°33′06″E / 35.41833°N 76.55167°E / 35.41833; 76.55167 चोगोलीसा 1970 1 (3) पाकिस्तान[dp 1]
90 गंग बेनछेन 7,281 23,888 1,340 बइकु हिमालय 28°33′03″N 85°32′44″E / 28.55083°N 85.54556°E / 28.55083; 85.54556 शिशापांगमा 1982 1 (1) चीन
91 मुज़ताग़ टावर 7,276 23,871 1,710 बाल्तोरो काराकोरम 35°49′40″N 76°21′40″E / 35.82778°N 76.36111°E / 35.82778; 76.36111 स्किल ब्रुम 1956 4 (2) पाकिस्तान[dp 1] • चीन[dp 2]
92 माना पर्वत 7,272 23,858 730 गढ़वाल हिमालय 30°52′50″N 79°36′55″E / 30.88056°N 79.61528°E / 30.88056; 79.61528 कामेट 1937 7 (3) भारत
118 धौलागिरी ६ 7,268 23,845 485 धौलागिरी हिमालय 28°42′31″N 83°16′27″E / 28.70861°N 83.27417°E / 28.70861; 83.27417 धौलागिरी ४ 1970 5 (0) नेपाल
93 दीरन 7,266 23,839 1,325 राकापोशी-हरामोश काराकोरम 36°07′13″N 74°39′42″E / 36.12028°N 74.66167°E / 36.12028; 74.66167 मालूबितिंग 1968 12 (8) पाकिस्तान[dp 1]
94 लाबुचे कांग ३ / East[13] 7,250 23,786 570 लाबुचे हिमालय 28°18′05″N 86°23′02″E / 28.30139°N 86.38389°E / 28.30139; 86.38389 लाबुचे कांग unclimbed 0 (0) चीन
95 पुथा हिउँचुली 7,246 23,773 1,151 धौलागिरी हिमालय 28°44′52″N 83°08′46″E / 28.74778°N 83.14611°E / 28.74778; 83.14611 चुरेन हिमाल 1954 11 (5) नेपाल
96 अप्सरासस कांगरी 7,245 23,770 635 सियाचिन काराकोरम 35°32′19″N 77°08′55″E / 35.53861°N 77.14861°E / 35.53861; 77.14861 तेरम कांगरी 1976 2 (0) भारत • चीन[dp 2][dp 3]
97 मुकुट पर्वत 7,242 23,760 840 गढ़वाल हिमालय 30°56′57″N 79°34′12″E / 30.94917°N 79.57000°E / 30.94917; 79.57000 कामेट 1951 2 (1) भारत • चीन
98 रिमो ३ 7,233 23,730 615 रिमो काराकोरम 35°22′31″N 77°21′42″E / 35.37528°N 77.36167°E / 35.37528; 77.36167 रिमो १ 1985 1 (0) भारत[dp 5]
99 लांगटांग लिरुंग 7,227 23,711 1,525 लांगटांग हिमालय 28°15′22″N 85°31′01″E / 28.25611°N 85.51694°E / 28.25611; 85.51694 शिशापांगमा 1978 14 (13) नेपाल
100 करजिअंग 7,221 23,691 880 कुला कांगरी हिमालय 28°15′27″N 90°38′49″E / 28.25750°N 90.64694°E / 28.25750; 90.64694 कुला कांगरी unclimbed 0 (2) चीन
101 अन्नपूर्णा दक्षिण 7,219 23,684 775 अन्नपूर्णा हिमालय 28°31′06″N 83°48′22″E / 28.51833°N 83.80611°E / 28.51833; 83.80611 अन्नपूर्णा 1964 10 (16) नेपाल
102 खरताफु 7,213 23,665 712 महालंगूर हिमालय 28°03′49″N 86°58′39″E / 28.06361°N 86.97750°E / 28.06361; 86.97750 एवरेस्ट पर्वत 1935 1 (0) चीन
103 तोंगशानजिआबु[14] 7,207 23,645 1,757 लुनाना हिमालय 28°11′12″N 89°57′27″E / 28.18667°N 89.95750°E / 28.18667; 89.95750 गंगखर पुनसुम unclimbed 0 (0) भूटान • चीन[dp 6]
104 मलंगुत्ती सर 7,207 23,645 515 हिस्पर काराकोरम 36°21′47″N 75°08′57″E / 36.36306°N 75.14917°E / 36.36306; 75.14917 दिस्तग़िल सर 1985 1 (0) पाकिस्तान[dp 1]
105 नोइजिन कंगसान /
नोरिन कांग
7,206 23,642 2,160 नगर्त्से हिमालय 28°56′48″N 90°10′42″E / 28.94667°N 90.17833°E / 28.94667; 90.17833 गंगखर पुनसुम 1986 4 (1) चीन
106 लांगटांग री 7,205 23,638 650 लांगटांग हिमालय 28°22′53″N 85°41′01″E / 28.38139°N 85.68361°E / 28.38139; 85.68361 शिशापांगमा 1981 4 (0) नेपाल • चीन
107 कंगफू कांग 7,204 23,635 1,200 लुनाना हिमालय 28°09′20″N 90°03′48″E / 28.15556°N 90.06333°E / 28.15556; 90.06333 तोंगशानजिआबु 2002 1 (0) भूटान • चीन[dp 6]
108 सिंघी कांगरी 7,202 23,629 790 सियाचिन काराकोरम 35°35′59″N 76°59′01″E / 35.59972°N 76.98361°E / 35.59972; 76.98361 तेरम कांगरी 1976 2 (0) भारत • चीन[dp 2][dp 3]
109 लुपग़र सर 7,200 23,622 730 हिस्पर काराकोरम 36°21′01″N 75°02′13″E / 36.35028°N 75.03694°E / 36.35028; 75.03694 * मोमहिल सर 1979 1 (0) पाकिस्तान[dp 1]
  1. पाक-अधिकृत कश्मीर के गिलगित-बल्तिस्तान क्षेत्र में जिसे भार्त अपने जम्मू और कश्मीर राज्य का अंग मानता है.
  2. ट्रांस काराकोरम ट्रैक्ट या शक्सगाम घाटी में, जिसे पाकिस्तान ने पाक-अधिकृत कश्मीर के गिलगित-बल्तिस्तान क्षेत्र से चीन के शिंजियांग प्रान्त के हवाले कर दिया है लेकिन जिसे भारत अपने जम्मू और कश्मीर राज्य का अंग मानता है.
  3. सियाचिन हिमानी क्षेत्र की सीमा पर, जिसपर भारत का दावा व नियंत्रण है, लेकिन जिसपर पाकिस्तान भी दावा काता है.
  4. चीन इसका तिब्बत का भाग होने का दावा करता है; भूटान के अनुसार यह तिब्बत-भूटान सीमा पर स्थित है।
  5. रिमो पहाडियाँ सियाचिन हिमानी क्षेत्र में हैं, जिसपर भारत का नियंत्रण है लेकिन जहाँ पाकिस्तान भी दावा करता है।
  6. भूटान इस क्षेत्र का पूरी तरह भूटान में होने का दावा करता है, लेकिन चीन के अनुसार यह तिब्बत-भूटान सीमा पर है।

इन्हें भी देखें[संपादित करें]

सन्दर्भ[संपादित करें]

  1. "High Asia: An Illustrated History of the 7,000 Metre Peaks" by Jill Neate (Mountaineers Books 1990)
  2. "High Asia summits over 6,750 metres high with 500 metres of re-ascent". viewfinderpanoramas.org. मूल से 12 मार्च 2017 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि January 10, 2014.
  3. नेपाल के लिए, नेपाल स्थलाकृतिक मानचित्रों में बताई ऊँचाई प्रयोग करी गई हैं। चीन और बाल्तोरो काराकोरम के लिए, "चीन के हिमपर्वत" में बताई ऊँचाईयाँ प्रयोग करी गई हैं। हिस्पर काराकोरम के लिए एक रूसी 1:100,000 स्थलाकृतिक मानचित्र की ऊँचाईयाँ अधिक सही हैं। [1] Archived 2008-04-27 at the वेबैक मशीन १९५० के दशक के अमेरिकी सैन्य मानचित्रों से अधिक सही प्रतीत होता है - [2] Archived 2017-03-13 at the वेबैक मशीन। अन्य स्थानों पर जिल नीट की "एशिया" नामक पुस्तक की ऊँचाईयाँ प्रयोग करी गई हैं।
  4. उदग्रता जानकारी नासा की 3" एस आर टी एम नामक जानकारी से ली गई है। 1,450 मीटर से अधिक उदग्रता this website Archived 2018-06-25 at the वेबैक मशीन से ली गई है।
  5. Coordinates were established by comparing topographical maps with satellite images and SRTM-derived terrain maps. The terrain maps and satellite images often don't match exactly. An asterisk (*) indicates that tग्ग्he map and image are shifted by more than 100 m (4") and/or that the landscapes around the summit don't match.
  6. Here defined as the first higher mountain beyond the key saddle with at least 500 m prominence itself.
  7. The number of ascents and failed attempts up to 2004 is extracted from the Club हिमालयn index[मृत कड़ियाँ]. These are the number of expeditions (not individuals) that announced their ascent or attempt in a journal. They are probably quite accurate for the rarely climbed peaks (though omissions were noted), but greatly underestimate the number of ascending parties on the easier and/or more popular mountains, like most eight-thousanders. For instance, Mt Everest has been scaled 2,251 times by individuals up to 2004 [3] Archived 2015-07-20 at the वेबैक मशीन.
  8. Given the large differences between multiple "final" measurements of Mt Everest, the traditional 8,848 m is listed. For more information, see एवरेस्ट पर्वत#Measurement.
  9. Everest IS parent to K2 by the definition of topographic prominence.
  10. Cho Oyu's height is 8,188 m according to the नेपाल Survey's 1996 topographical map H8615[मृत कड़ियाँ], which represents the best known measurement to date. Previous estimates have been 8,153 m and 8,201 m
  11. The highest (Eastern) summit of Saser Kangri II was climbed on August 24th, 2011 / p / steve-swenson-status Archived 2019-09-23 at the वेबैक मशीन. The lower West peak, 2.5 km away, has been climbed in 1984 and twice since.
  12. According to the 1996 हिमालयn Journal (pp.29–36), the highest point of the Kabru massif (the North summit) was climbed by an भारतn Army team in May 1994
  13. The height is unknown, but over 7,200 meters on both Chinese and Russian maps of the area.
  14. The name and information about this summit was extracted from the May 2003 edition of Japanese Alpine News.