"उपधातु": अवतरणों में अंतर

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
छो बॉट: वर्तनी एकरूपता।
पंक्ति 20: पंक्ति 20:
! Rb||Sr||Y ||  ||Zr||Nb||Mo||Tc||Ru||Rh||Pd||Ag||Cd||In||Sn||bgcolor="#FFF000"|Sb ||bgcolor="#FFC000"|Te||I ||Xe
! Rb||Sr||Y ||  ||Zr||Nb||Mo||Tc||Ru||Rh||Pd||Ag||Cd||In||Sn||bgcolor="#FFF000"|Sb ||bgcolor="#FFC000"|Te||I ||Xe
|-
|-
!Cs||Ba||La||* ||Hf||Ta||W ||Re||Os||Ir||Pt||Au||Hg||Tl||Pb||Bi||bgcolor="#FFF000"|Po||bgcolor="#FFF000"|At||Rn
!Cs||Ba||La||* ||Hf||Ta||W ||Re||Os||Ir||Pt||Au||Hg||Tl||Pb||Bi||bgcolor="#FFF000"|Po||bgcolor="#FFF000"|At||Rn
|-
|-
!Fr||Ra||Ac||** ||Rf||Db||Sg||Bh||Hs||Mt||Ds||Rg||Cn||
!Fr||Ra||Ac||** ||Rf||Db||Sg||Bh||Hs||Mt||Ds||Rg||Cn||
|-
|-
| colspan="19"| 
| colspan="19"| 

03:27, 30 जनवरी 2017 का अवतरण

वे तत्व जिनमें धातु तथा अधातु दोनों के गुण पाए जाते हैं उन्हें उपधातु (Metalloid) कहते हैं। बोरान, सिलिकान, जर्मेनियम, आर्सेनिक, एण्टीमनी और टेल्युरियम - ये छः प्रायः उपधातु कहे जाते हैं। कार्बन, अल्मुनियम, सेलेनियम, पोलोनियम और एस्टेटीन (astatine) को भी कुछ सीमा तक उपधातु कहा जाता है।

गुणधर्म

  • (१) उपधातुएँ प्राय: एम्फोटेरिक आक्साइड बनाती हैं। एम्फोटेरिक पदार्थ उन्हें कहते हैं जो अम्ल और क्षार दोनो की ही तरह अभिक्रिया कर सकते हैं।

कभी-कभी उपधातु और अर्धचालक को एक ही समझने की गलती हो जाती है। यद्यपि दोनों में कुछ-कुछ समानता है किन्तु दोनों अलग-अलग हैं। उपधातुओं का कांसेप्ट आवर्त सारणी में एक विशेष स्थिति को प्रदर्शित करता है, जबकि अर्धचालकता तत्वों के अलावा मिश्रधातुओं में भी पायी जाती है।

H   He
Li Be   B C N O F Ne
Na Mg   Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc   Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y   Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba La * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra Ac ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn
 
  * Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
  ** Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr