"जगनिक": अवतरणों में अंतर

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
छो →‎बाहरी कड़ियाँ: removing आधार
पंक्ति 4: पंक्ति 4:
*[http://tdil.mit.gov.in/coilnet/ignca/audal.htm आल्ह-ऊदल]
*[http://tdil.mit.gov.in/coilnet/ignca/audal.htm आल्ह-ऊदल]
*[http://books.google.co.in/books?id=GJaLfq23Lo8C&pg=PT111&lpg=PT111&dq="आल्ह"&source=bl&ots=yO2I5v_6Cr&sig=PEOUIVomLG1FOqii0dYtqxkF3Hg&hl=en&ei=jwSWSsKiHJOMkAWSo8mZDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10#v=onepage&q="आल्ह"&f=false Hiindi Sahitya Ka Vagayanik Itihas-v-2] (गूगल पुस्तक; लेखक गणपतिचन्द्र गुप्त)
*[http://books.google.co.in/books?id=GJaLfq23Lo8C&pg=PT111&lpg=PT111&dq="आल्ह"&source=bl&ots=yO2I5v_6Cr&sig=PEOUIVomLG1FOqii0dYtqxkF3Hg&hl=en&ei=jwSWSsKiHJOMkAWSo8mZDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10#v=onepage&q="आल्ह"&f=false Hiindi Sahitya Ka Vagayanik Itihas-v-2] (गूगल पुस्तक; लेखक गणपतिचन्द्र गुप्त)




[[श्रेणी:कवि]]
[[श्रेणी:कवि]]
पंक्ति 11: पंक्ति 9:
[[श्रेणी:हिन्दी]]
[[श्रेणी:हिन्दी]]
[[श्रेणी:लोकसाहित्य]]
[[श्रेणी:लोकसाहित्य]]
[[श्रेणी:उत्तम लेख]]

08:33, 28 मई 2011 का अवतरण

जगनिक कालिंजर के चंदेल राजा परमार्दिदेव (परमाल ११६५-१२०३ई.) के आश्रयी कवि (भाट) थे। इन्होने परमाल के सामंत और सहायक महोबा के आल्हा-ऊदल को नायक मानकर आल्हखण्ड नामक ग्रंथ की रचना की जिसे लोक में 'आल्हा' नाम से प्रसिध्दि मिली। इसे जनता ने इतना अपनाया और उत्तर भारत में इसका इतना प्रचार हुआ कि धीरे-धीरे मूल काव्य संभवत: लुप्त हो गया। विभिन्न बोलियों में इसके भिन्न-भिन्न स्वरूप मिलते हैं। अनुमान है कि मूलग्रंथ बहुत बडा रहा होगा। १८६५ ई. में फर्रूखाबाद के कलक्टर सर चार्ल्स इलियट ने 'आल्ह खण्ड' नाम से इसका संग्रह कराया जिसमें कन्नौजी भाषा की बहुलता है। आल्ह खण्ड जन समूह की निधि है। रचना काल से लेकर आज तक इसने भारतीयों के हृदय में साहस और त्याग का मंत्र फूँका है।

बाहरी कड़ियाँ