सामग्री पर जाएँ

कोशी प्रांतीय विधानसभा

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
कोशी प्रांतीय विधानसभा
द्वितीय कोशी प्रांतीय विधानसभा
प्रकार
सदन प्रकार एक सदनीय विधायिका के कोशी प्रदेश में
इतिहास
स्थापित 2018
नेतृत्व
अध्यक्ष अम्बर बहादुर बिष्ट, आरपीपी
9 जनवरी 2024 से
उपाध्यक्ष सिर्जना दनुवार, सीपीएन (यूएमएल)
14 जनवरी 2023 से
सदन के नेता हिकमत कुमार कार्की, सीपीएन (यूएमएल)
9 मई 2024 से
विपक्ष के नेता इन्द्र बहादुर आङ्बो, सीपीएन (माओवादी केंद्र)
9 मई 2024 से
संरचना
राजनीतिक समूह

सरकार (70)

विपक्ष (23)

सत्र की अवधि 5 साल
चुनाव
निर्वाचन प्रणाली

समानांतर मतदान:

पिछला चुनाव 20 नवंबर 2022
अगला चुनाव 2027
सभा सत्र भवन
जिला समन्वय समिति कार्यालय, विराटनगर, मोरंग जिला
वेबसाइट
औपचारिक जालस्थल

कोशी प्रांतीय विधानसभा, जिसे कोशी प्रदेश सभा के नाम से भी जाना जाता है, नेपाल के सात प्रांतों में से एक, कोशी प्रांत की एकसदनीय विधायिका है। विधानसभा प्रांत की राजधानी बिराटनगर में मोरंग जिले में जिला समन्वय समिति कार्यालय में स्थित है। विधानसभा में 93 सदस्य हैं, जिनमें से 56 प्रथम-पास्ट-द-पोस्ट मतदान के माध्यम से तथा 37 आनुपातिक प्रतिनिधित्व के माध्यम से चुने जाते हैं। विधानसभा का कार्यकाल 5 वर्ष का होता है, जब तक कि उसे पहले ही भंग न कर दिया जाए।[1]

प्रांतीय विधानसभा के कार्यों में संसदीय निरीक्षण या नियंत्रण कार्य, वार्षिक बजट को मंजूरी देना, कानून बनाना और स्थानीय सरकार का गठन करना शामिल है।[1]

2017 के प्रांतीय चुनावों के बाद 2017 में पहली प्रांतीय विधानसभा का गठन किया गया था। वर्तमान विधानसभा नवंबर 2022 में चुनी गई थी।[2][3][4]

प्रांत नंबर 1 की प्रांतीय विधानसभा का गठन नेपाल के संविधान 2015 के अनुच्छेद 175 के तहत किया गया है जो देश के प्रत्येक प्रांत के लिए एक प्रांतीय विधान की गारंटी देता है। पहला प्रांतीय चुनाव नेपाल के सभी सात प्रांतों के लिए आयोजित किया गया था और प्रांत नंबर 1 में विधानसभा की 93 सीटों के लिए चुनाव आयोजित किए गए थे। चुनाव के परिणामस्वरूप सीपीएन (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी) और सीपीएन (माओवादी केंद्र) गठबंधन की जीत हुई, जिसने बाद में सीपीएन (यूएमएल) के शेरधन राई के नेतृत्व में गठबंधन सरकार बनाई।[5][6] प्रांतीय विधानसभा की पहली बैठक 5 फरवरी 2018 को हुई थी। सीपीएन (यूएमएल) से प्रदीप कुमार भंडारी को प्रांतीय विधानसभा के पहले अध्यक्ष के रूप में चुना गया था[7][8], और माओवादी केंद्र से सरस्वती पोखरेल को प्रांतीय विधानसभा के पहले उपाध्यक्ष के रूप में चुना गया था।[9][10]

विधानसभाओं की सूची

[संपादित करें]
चुनाव वर्ष विधानसभा कार्यकाल की शुरुआत अवधि के अंत अध्यक्ष मुख्यमंत्री
(मंत्रिपरिषद)
राजनीतिक पार्टी
2017 पहली विधानसभा 5 फरवरी 2018 सितंबर 2022 प्रदीप कुमार भंडारी शेरधन राई
(मंत्रिमंडल)
नेकपा (एमाले)
भीम आचार्य
(मंत्रिमंडल)
राजेंद्र कुमार राई
(मंत्रिमंडल)
नेकपा (एकीकृत समाजवादी)
2022 दूसरी विधानसभा 1 जनवरी 2023[11] पदधारी बाबूराम गौतम हिकमत कुमार कार्की
(मंत्रिमंडल)
नेकपा (एमाले)
उद्धव थापा
(मंत्रिमंडल)
नेपाली कांग्रेस
खाली उद्धव थापा
(मंत्रिमंडल)
हिकमत कुमार कार्की
(मंत्रिमंडल)
नेकपा (एमाले)
अम्बर बहादुर विष्ट केदार कार्की
(मंत्रिमंडल)
नेपाली कांग्रेस
हिकमत कुमार कार्की
(मंत्रिमंडल)
नेकपा (एमाले)

समितियों

[संपादित करें]

नेपाल के संविधान का अनुच्छेद 195 प्रांतीय विधानसभाओं को कार्य-प्रणाली के प्रबंधन के लिए विशेष समितियां गठित करने की शक्ति प्रदान करता है।

क्र.सं. समिति
1 न्याय, प्रशासन और विधान
2 सुशासन और योजना
3 वित्त
4 सार्वजनिक खाते
5 सामाजिक विकास
6 उद्योग, पर्यटन और पर्यावरण
7 प्राकृतिक संसाधन और बुनियादी ढांचा विकास

वर्तमान रचना

[संपादित करें]
राजनीतिक पार्टी संसदीय दल के नेता सीटें[12]
सीपीएन (यूएमएल) हिकमत कुमार कार्की 40
नेपाली कांग्रेस उद्धव थापा 29
सीपीएन (माओवादी सेंटर) इन्द्र बहादुर आङ्बो 13
राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी भक्ति प्रसाद सितौला 6
सीपीएन (एकीकृत समाजवादी) राजेंद्र कुमार राई 4
पीपुल्स सोशलिस्ट पार्टी निर्मला लिम्बु 1
Total 93
  1. "कोशी प्रदेश सभा सचिवालय". pradeshsabha.koshi.gov.np (अमेरिकी अंग्रेज़ी भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.
  2. "प्रदेश १ को पहिलो बैठकमा दुई वटा अध्यादेश टेबुल, एउटा नियमावली पारित". Lokaantar (Nepali भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. "Province 1 Assembly tables two ordinances in its first meeting". kathmandupost.com (English भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  4. "प्रदेश १ को पहिलो बैठक : दुई अध्यादेश पेश". Koshi Online (अंग्रेज़ी भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.
  5. "शेरधन राई प्रदेश १ को मुख्यमन्त्री बन्ने निश्चित". Makalu Online - Leading News Portal from Province 1 (अंग्रेज़ी भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.
  6. नियुक्त, नेपाल लाइभ शेरधन राई प्रदेश १ को मुख्यमन्त्री. "शेरधन राई प्रदेश १ को मुख्यमन्त्री नियुक्त". शेरधन राई प्रदेश १ को मुख्यमन्त्री नियुक्त. अभिगमन तिथि: 2024-11-22.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  7. निर्वाचित, नेपाल लाइभ प्रदेश १ को सभामुखमा प्रदीपकुमार भण्डारी निर्विरोध. "प्रदेश १ को सभामुखमा प्रदीपकुमार भण्डारी निर्विरोध निर्वाचित". प्रदेश १ को सभामुखमा प्रदीपकुमार भण्डारी निर्विरोध निर्वाचित. अभिगमन तिथि: 2024-11-22.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  8. "प्रदेश नं १ को सभामुखमा प्रदीपकुमार भण्डारी निर्विरोध". Makalukhabar.com (अमेरिकी अंग्रेज़ी भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.
  9. "प्रदेश १ उपसभामुखमा सरस्वती पोखरेल निर्विरोध". ekantipur.com (नेपाली भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.
  10. Setopati, सुजिता कार्की. "प्रदेश नम्बर १ को उपसभामुखमा सरस्वती पोखरेल सर्वसम्मत". Setopati (अमेरिकी अंग्रेज़ी भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.
  11. "Province 1 Assembly tables two ordinances in its first meeting". kathmandupost.com (English भाषा में). अभिगमन तिथि: 2023-01-02.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  12. "प्रदेश १ मा एमाले पहिलो, बहुमतका लागि ७ सिट अपुग" (नेपाली भाषा में). अभिगमन तिथि: 2024-11-22.