खँडहर

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
खंडहर 
remains of human-made architecture
Street address
Original publication
ruinas (es); Puing (ms); ruins (en-gb); کنډوالې (ps); развалина (bg); کھنڈر (pnb); کھنڈر (ur); Rogmo (so); ruina (sk); руїни (uk); 廢墟 (zh-hant); xirbe (ku-latn); 폐허 (ko); ruino (eo); zřícenina (cs); ruina (pap); ruine (fr); ruševine (hr); ruina (hsb); drupas (lv); Ruïne (af); рушевина (sr); ruína (pt-br); 废墟 (zh-sg); Ruin (lb); Ruin (nn); ruiner (nb); ruins (en); أطلال (ar); rom (hu); Erorkin (eu); Ruin (nds); Raqay (qu); adfeilion (cy); ХьакхлагӀаш (ce); Руіны (be); ویرانه (fa); 廢墟 (zh); xirbe (ku); 廃墟 (ja); חורבות (he); Ruina (la); खंडहर (hi); raunio (fi); rovine (it); 廢墟 (zh-tw); 废墟 (zh-hans); ruševina (sr-el); vare (et); Ruïne (fy); ruïna (ca); ավերակներ (hy); fothracha (ga); Gofu (sw); ruìna (scn); ruína (pt); ruïne (nl); ruin (sv); Ruine (de); griuvėsiai (lt); ruševina (sl); ซากปรักหักพัง (th); Ruină (ro); рушевина (sr-ec); Reruntuhan (id); ruiny (pl); ruin (da); ruševina (sh); harabe (tr); 廢墟 (zh-hk); урнатина (mk); 废墟 (zh-cn); ruína (gl); руіны (be-tarask); ερείπια (el); руины (ru) resto de edificios degradados o destruidos (es); építmény maradványai (hu); останки бывшего здания или постройки (ru); zerfallenes Bauwerk (de); بقایای معماری ساخت بشر (fa); 人造建築的遺跡 (zh); rester af et bygningsværk (da); 建物等の施設が荒廃した状態で残っているもの (ja); pozostatok architektúry alebo poškodená, rozpadajúca sa architektúra (sk); залишки споруди (uk); remains of human-made architecture (en); 사람이 만든 건축물 중에 버려지고 파괴된 잔해 (ko); restaĵo de artefarita konstruaĵo (eo); pozůstatky lidských staveb (cs); resti di uno o più edifici costruiti dall'uomo (it); reste d'un édifice dégradé ou détruit (fr); ostatci srušene građevine (hr); rozpadnjene twarjenje (hsb); restos de arquitetura feita pelo homem (pt); atliekas no cilvēku radītas būves (lv); ostanki arhitekture (sl); restos de arquitetura feita pelo homem (pt-br); custruzzioni chi nun avennu statu mantinuta è sdirrupata o nni rèstunu sulu li tracci (scn); rester etter menneskeskapt arkitektur (nb); ostatci srušene građevine (sh); рэшткі збудаваньняў (be-tarask); restos dun edificio degradado ou destruído (gl); ehitise jäänused (et); lämning av en förfallen övergiven byggnad eller annan anläggning (sv); remains of human-made architecture (en); د انسان څخه جوړ شوي معمارۍ پاتې شوني (ps); απομεινάρια ανθρώπινης αρχιτεκτονικής (el); hylätty ja osittain tuhoutunut rakennuksen jäännös (fi) ruina, edificio en ruinas (es); ruïnes (ca); Ruyna, Ruina (qu); Trümmer (de); Руіна (be); کنډواله (ps); руина (bg); Ruiner (da); kalıntı, ören, enkaz, yıkı (tr); 廃虚, 廃屋, 旧跡 (ja); zrúcanina (sk); руїна, залишки споруди (uk); ruinae (la); Rauniot (fi); burgoruino (eo); ruiny, ruina (cs); rovina, rudere, ruderi (it); ruines (fr); руіна (be-tarask); rozwalina, rozpadlina (hsb); ruina (pt); ruševine, razvalina, razvaljena zgradba, razvaljena stavba, ruševinska zgradba, ruševinska stavba, ruševinski objekt (sl); Ruiner, Ruinstäder, Ruinstad (sv); ruin (nb); Bouwval, Ruine (nl); ruvina, ruvini, ruìni (scn); razvaline (hr); varemed (et); Руина (ru); ruin, ruined building, ruined structure (en); خرائب, أنقاض (ar); حطام, خرابه, اطلال (fa); рушевина, урнатини, рушевини (mk)
रोम में रोमन फोरम के खँडहर

खँडहर मानव निर्मित वास्तुकला के अवशेष हैं। वो संरचनाएं जो एक समय बरकरार थीं लेकिन वक्त गुज़रने के साथ 200रखरखाव की कमी या जानबूझकर विनाश के कृत्यों के कारण आंशिक या कुल जीर्णता की स्थिति में हैं। प्राकृतिक आपदा, युद्ध और आबादी में कमी होना सबसे सामान्य मूल कारण हैं। कई दीर्घकालिक अपक्षय के कारण समय के साथ कई संरचनाएं लगातार खराब हो रही हैं।

दुनिया भर में प्रसिद्ध खँडहर मौजूद हैं: चीन के प्राचीन स्थल, सिंधु घाटी, अफ्रीका के जिम्बाब्वे में, भूमध्य द्रोणी के प्राचीन यूनान, मिस्र और रोमन स्थल और अमेरिका में इंका और माया स्थल। इतिहासकार, पुरातत्वविद और मानवविज्ञानी के लिए खँडहर बहुत महत्वपूर्ण हैं, चाहे वे एक बार किलेबंदी, उपासनास्थल, प्राचीन विश्वविद्यालय, घर और उपयोगिता भवन, या पूरे गाँव, कस्बों और शहरों रहे हो। हाल के वर्षों में मानवता के लिए उत्कृष्ट मूल्य के क्षेत्रों के रूप में उन्हें पहचानने और संरक्षित करने के लिए कई खँडहर यूनेस्को की विश्व विरासत स्थल बनाए गए हैं।

इन्हें भी देखें[संपादित करें]

बाहरी कड़ियाँ[संपादित करें]