आयुर्विज्ञान पारजैविकी

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से

आयुर्विज्ञान पारजैविकी परजीवी विज्ञान की प्राचीनतम श्रेणी है, जो आयुर्विज्ञान या चिकित्सा क्षेत्र से संबंधित है। यह मानव को प्रभावित/संक्रमित करने वाले परजीवियों का अध्ययन होता है।

इसमें निम्न क्षेत्र आते हैं:-

  • एककोशिकीय जीवों का अध्ययन (प्रोटोज़ोऑलोजी), जैसे प्लाज़मोडियम स्पिसशिज़, जिससे मलेरिया होता है। चार भिन्न प्रकार के मलेरिया परजीवी हैं, प्लाज़मोडियम फैल्सिपैरम (Pl.falciparum), प्लाज़मोडियम मैलेराय (Pl.malariae), प्लाज़मोडियम वाइवैक्स (Pl.vivax) & प्लाज़मोडियम ओवेल (Pl.ovale)।
  • लिश्मेनिया डोनोवानी (Leishmania donovani), एककोशीकीय जीव, जिससे लेइश्मेनियैसिस होता है।
  • बहुकोशिकीय जीवों का अध्यय (हैल्मिंथोलॉजी), जैसे स्किस्टोसोमा स्पीशिज़, व्यूचेरेरिया बैन्क्रॉफ्टी एवं हुकवर्म।

चिकित्सा परजैविकी से औषधि विकास, महामारी विज्ञान व ज़ूनोसिस (पशुजनित रोगों) के अध्ययन संबंधित हैं।