मुंबई मेट्रो

मुक्त ज्ञानकोश विकिपीडिया से
मुंबई मेट्रो

जानकारी
क्षेत्र Mumbai Metropolitan Region
यातायात प्रकार Rapid Transit
लाइनों की संख्या Operational 3 | Under-construction 8 | Approved 5 | Proposed 1 |
स्टेशनों की संख्या 31
प्रतिदिन की सवारियां 4,50,000 (daily average, Jan 2019)
मुख्य कार्यपालक Devendra Kumar Sharma
मुख्यालय मुंबई
प्रचालन
प्रचालन आरंभ 8 June 2014 (9 वर्ष पूर्व) (8 June 2014)
स्वामि MMRDA (all lines except Lines 3),
Mumbai Metro Rail Corporation (Line 3)
संचालक Maha Mumbai Metro Operation Corporation Limited (MMMOCL)
ट्रेन की लंबाई
  • 4 (Line 1)
  • 6 (Lines 7, 2A)
हैडवे
  • 4 minutes (peak hours)
  • 8 minutes (off-peak hours)
तकनीकी
प्रणाली की लंबाई 46.4 कि॰मी॰ (28.8 मील) (Operational), 115.250 कि॰मी॰ (71.613 मील) (Under Construction), 151.75 कि॰मी॰ (94.29 मील) (Proposed)
पटरी गेज 1,435 mm (4 ft 8 12 in) standard gauge
विद्युतिकरण साँचा:25 kV 50 Hz overhead catenary[2]
औसत गति 33 किमी/घंटा (21 मील/घंटा)[1]
अधिकतम गति 80 किमी/घंटा (50 मील/घंटा)[1]

मुम्बई मेट्रो भारत की आर्थिक राजधानी, मुम्बई में निर्माणाधीन एक रेल-आधारित परिवहन प्रणाली है। जून २००६ में भारत के प्रधानमंत्री, मनमोहन सिंह, ने इस प्रणाली के पहले भाग की नींव रखी। मेट्रो प्रणाली को बनाए रखने के लिए मुम्बई महानगर प्रदेश विकास प्राधिकरण है। महा मेट्रो मुंबई महानगर क्षेत्र को छोड़कर महाराष्ट्र में चल रही सभी मेट्रो रेल परियोजनाओं के लिए जिम्मेदार है। यह 15 साल की अवधि में तीन चरणों में बनाया जा रहा है, जिसके पूरा होने की उम्मीद अक्टूबर 2026 में है। मुंबई मेट्रो जनवरी 2023 तक 46.4 कि॰मी॰ (28.8 मील) की परिचालन लंबाई के साथ भारत में छठा सबसे लंबा परिचालन मेट्रो नेटवर्क है। पूरा होने पर, कोर सिस्टम में चौदह उच्च क्षमता वाली मेट्रो रेलवे लाइनें और एक मेट्रोलाइट लाइन शामिल होगी, जो कुल 356.972 किलोमीटर (221.812) तक फैली हुई है। mi) (24% भूमिगत, बाकी ऊंचा, ग्रेड में निर्मित मामूली हिस्से के साथ), और 286 स्टेशनों द्वारा सेवा प्रदान की जाती है।

इतिहास[संपादित करें]

बृहन्मुन्बई, भारत की वित्तीय राजधानी है। यह भारत की आर्थिक व व्यापारिक गतिविधिंयों का केन्द्रस्थान हैं। खासकर, यहाँ आस-पास ८८% लोक सार्वजनिक परिवहनका इस्तमाल करते हैं। अभीकी उपनगरीय रेल व्यवस्था मुंबईकरोंके जीवनमें बहुत महत्त्वपूर्ण हैं। हररोज, ६० लाखसे अधिक लोक इस सेवेचा उपयोग करतात. 'बेस्ट' बस सेवा पण रेल्वे स्थानकांवर जाण्यास लोकं भरपूर वापरतात. परंतु भौगोलिक बाधांमुळे या सुविधा मागणीनुसार वाढू शकल्या नाही.

योजना[संपादित करें]

A मुंबई मेट्रो च नकाशा
पहिल्या टप्प्याच्या (निळ्या रंगात) व उपनगरीय रेल (लाल) बरोबर प्रणाली बदलण्यास स्थानकांचा नकाशा

इन्हें भी देखें[संपादित करें]

संदर्भ[संपादित करें]

  1. सन्दर्भ त्रुटि: <ref> का गलत प्रयोग; Mummetro नाम के संदर्भ में जानकारी नहीं है।
  2. "Overhead Metro wires to be charged". Hindustan Times. 27 फ़रवरी 2014. मूल से 23 दिसंबर 2013 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 5 मार्च 2013.